اقتصاد هنر چیست؟

اقتصاد هنر چیست؟

اقتصاد هنر با استفاده از نظام آماری و جمع آوری و پردازش داده ها، قادر خواهد بود دولت را در تخصیص و تجهیز اعتبارات فرهنگی از محل منابع عمومی یاری کند. همچنین این دانش در اتخاذ شیوه های حمایتی و هدایتی مناسب به منظور تشویق و ترغیب مشارکت بخش غیردولتی در فعالیت های هنری و فرهنگی و افزایش سهم سرمایه گذاری افراد و بنگاه های هنری در تولید و عرضه کالاها و خدمات فرهنگی در حوزه سیاستگذاری و برنامه ریزی کمک کننده و هدایت کننده است.

اقتصاد خلاق: اقتصاد هنر ناظر بر شناخت مناسبات و تعاملات بین حوزه های آفرینش (تولید) و مصرف و تجارت کالاهای هنری است. این دانش با استفاده از نظام آماری و جمع آوری و پردازش داده ها، قادر خواهد بود دولت را در تخصیص و تجهیز اعتبارات فرهنگی از محل منابع عمومی یاری کند. همچنین این دانش در اتخاذ شیوه های حمایتی و هدایتی مناسب به منظور تشویق و ترغیب مشارکت بخش غیردولتی در فعالیت های هنری و فرهنگی و افزایش سهم سرمایه گذاری افراد و بنگاه های هنری در تولید و عرضه کالاها و خدمات فرهنگی در حوزه سیاستگذاری و برنامه ریزی کمک کننده و هدایت کننده است.

اما بحث ارتباط میان اقتصاد و هنر تنها به جنبه های اقتصادی مانند تولید، ستانده، اشتغال، و عایدی کالاهای فرهنگی مربوط نیست بلکه به جنبه های اجتماعی مانند تقاضای فرهنگی، دسترسی، انتخاب های ذوقی و ترجیح مصرف کننده نیز مربوط است. از این رو در برنامه ریزی اجتماعی و مباحث توسعه فرهنگی باید به طور ویژه ای به تعامل اقتصاد و هنر پرداخت.

مطالعه اقتصادی کالاهای فرهنگی و هنری می تواند در دو سطح معمول اقتصاد خرد و کلان انجام گیرد:

۱- از منظر اقتصاد کلان، سازمان هنری، نهاد اقتصادی کوچکی است که همواره در معرض تغییرات کلان است. سطح کلان هر اقتصادی با مسائلی چون فراز کلی قیمت ها، تورم و نرخ بیکاری سر و کار دارد. هرگونه حرکت اقتصادی در سطح کلان مانند بالا و پایین رفتن نرخ بهره یا درآمد ناخالص ملی بر اقتصاد هنر موثر است. در مفهوم اقتصاد جهانی، فعالیت بازار هنر بخشی از بازار بزرگتری به نام صنعت سرگرمی و فراغت است که مبادلات کلان را شامل می شود. همچنین مسائلی چون بودجه های دولتی، یارانه ها، سیاست های وام برای تزریق سرمایه به بازار هنر و سیاست های مالیاتی از جمله مباحث مطرح در سطح کلان اقتصاد هنر است.

۲- از منظر اقتصاد خرد با مسائل بازار هنر مواجه ایم یعنی شرایط تولیدکنندگان هنر، درآمدزایی بنگاه های کوچک هنری، فرایند قیمت گذاری آثار هنری، قدرت خرید مخاطب، سبد مصرف فرهنگی مخاطب و همچنین مسائلی چون واسطه های فروش (گالری داران)، حراجی ها، کلکسیونرها، بیمه تأمین اجتماعی هنرمندان و غیره که در این حوزه مورد بحث قرار می گیرد.

دسته بندی نظری خرد و کلان اگر چه به جهت نظری شناخت روشنی ارائه می دهد اما رویکرد راهبردی مناسبی برای برنامه ریزی اجتماعی در اقتصاد کالاهای فرهنگی و هنری فراهم نمی کند. از این رو دیدگاه های دیگری مطرح است که به تلفیق دو سطح خرد و کلان می پردازند مانند:

۱٫ دیدگاه درآمدزایی فعالیت های هنری

۲٫ شناخت الگوی بازار هنر

۳٫ بررسی سیاست های دولتی

۴٫ برنامه تنظیم بازار.دسته بندی نظری خرد و کلان اگر چه به جهت نظری شناخت روشنی ارائه می دهد اما رویکرد راهبردی مناسبی برای برنامه ریزی اجتماعی در اقتصاد کالاهای فرهنگی و هنری فراهم نمی کند.

 از این رو دیدگاه های دیگری مطرح است که به تلفیق دو سطح خرد و کلان می پردازند مانند:

۱٫ دیدگاه درآمدزایی فعالیت های هنری

۲٫ شناخت الگوی بازار هنر

۳٫ بررسی سیاست های دولتی

۴٫ برنامه تنظیم بازار.

اما با توجه به درهم پیچیدگی اقتصاد با حوزه های سیاست و اجتماع، برخی تشخیص و ترجیح می دهند، فارغ از دسته بندی های نظری، مستقیما به مسائل و مشکلات اقتصاد فرهنگ و هنر بپردازند؛ به ویژه مسائلی که که معطوف به سهم زیاد سرمایه گذاری، حمایت و سیاستگداری های دولتی در بخش فرهنگ، است؛ مانند:

۱٫ دفاع از حقوق صنفی پدید آورندگان

۲٫ سیاست های مالیاتی مناسب

۳٫ ایجاد صندوق اعتباری و بیمه ای

۴٫سیاست های ارزی و بازرگانی برای تشکیل بازار بین المللی هنر

۵٫ توزیع مناسب منابع و امکانات برای رونق سرمایه گذاری در بخش فرهنگ

۶- برنامه های حمایت از نهادهای اقتصادی بخش فرهنگ مانند موسسات و آموزشگاه ها؛ اگرچه این مسائل فارغ از رویکردهای نظری قابل توضیح نیستند.

منبع: سایت همایش اقتصاد هنر

اقتصاد هنر فرهنگ گالری داران